دندانپزشک متخصص کودکان (اطفال) در شاخهای تخصصی از دندانپزشکی تحصیل نموده که بهصورت ویژه به سلامت دهان و دندان کودکان و نوجوانان میپردازد.
متخصص دندانپزشک کودکان پس از گذراندن دوره ششساله تحصیلات عمومی و آزمونهای مربوطه دندانپزشکی بهصورت تخصصی یک دوره سهساله را صرفاً برای درمان کودکان و نوجوانان میگذراند.
متخصص دندانپزشکی کودکان علاوه بر تسلط به تکنیکهای تخصصی درمان دندانهای کودکان و نوجوانان مسائل روانشناختی و کنترل رفتاری و ذهنی کودکان در محیط دندانپزشکی را آموزش دیدهاند و با انجام تکنیکهای خاصی سعی در ایجاد نگرش مثبت به دندانپزشکی خواهند داشت.
چرا باید به متخصص دندانپزشک کودکان مراجعه نمود؟
متخصص دندانپزشک کودکان میتواند باعث شود تا کودک و والدین آموزشهای مرتبط با سلامت دهان و دندان کودک را یاد بگیرند و تجربه خوشایند دندانپزشکی برای کودک به وجود بیاید تا بتوان از پوسیدگی دندان کودکان پیشگیری نمود و به حفظ دندانهای شیری و دائمی کودک کمک کرد و سلامت نهایی دهان و دندان کودک در بلندمدت حفظ شود.
متخصص دندانپزشکی کودکان بهتر است که آموزشها و درمانهای دندانپزشکی کودک شما را انجام دهد، چرا که دندانپزشک متخصص کودکان برای ارتباط با کودک و انجام درمانهای تخصصیتر و مناسب سن کودک شما آموزشدیده است.
و از طرف دیگر در مطب دندانپزشکی کودکان علاوه بر اینکه سعی میگردد محیط مطب دارای فضای کودکانه باشد از وسایل بازی و سایر مواردی که باعث جلبتوجه و علاقه کودک میشود استفادهشده است تا محیط مطب برای کودک ایجاد اضطراب ننماید.
در بسیاری از موارد کودکان قبل از مراجعه به دندانپزشک متخصص کودکان تجربه ناخوشایند دندانپزشکی داشتهاند و به علت عدم همکاری مناسب به دندانپزشک متخصص کودکان ارجاع میگردند.
در اینگونه موارد انجام کار برای این کودکان بسیار دشوار خواهد بود چون اضطراب و بیاعتمادی اولیه در کودک شکلگرفته است و ایجاد اعتماد مجدد و کنترل رفتاری کودک در حدی که برای انجام کار دندانپزشکی مناسب باشد گاه غیرممکن میگردد.
در چنین مواردی اولین قدم برطرف کردن ترسهای کودک و بازسازی مجدد ذهنیت وی است درصورتیکه دندانپزشک متخصص کودکان با روشهای مخصوص روانشناسی و کنترل رفتاری کودک موفق به ایجاد همکاری قابلقبول کودک نگردد درمانهای دندانپزشکی تحت آرامبخشی یا بیهوشی عمومی راهکاری مناسب جهت درمان دندانهای کودک خواهد بود.
آیا کودکی که در محیط دندانپزشکی همکاری نمیکند، بیادب و یا دچار مشکلات تربیتی است؟
خیر! در بسیاری از موارد اینگونه نیست.
ممکن است کودک شما هیچگونه مشکلات تربیتی یا رفتاری نداشته باشد ولی اعمال دندانپزشکی همراه با بوها، مزهها و صداها، حس بیحسی و بسیاری از مواردی است که ممکن است برای کودک ایجاد هیجاناتی نماید.
همانگونه که بسیاری از کودکان در آرایشگاه هنگام کوتاه کردن موهایشان گریه میکنند و این امر به درجات بسیار وسیعتری در دندانپزشکی میتواند وجود داشته باشد
البته نکته قابلتوجهی وجود دارد و آن این است که میزان عدم همکاری در محیط دندانپزشکی در کودکان دچار بیش فعالی و اوتیسم، مشکلات اضطرابی و کودکانی که اخیراً والدین آنها از هم جداشدهاند و یا فوت اخیر یکی از والدین را تجربه کردهاند، بسیار بیشتر هست.
همچنین کودکانی که در خانوادههای پرآشوب زندگی میکنند و یا با هر مسئلهای تنبیه فیزیکی شدهاند و یا سابقه سوءاستفاده جنسی، سابقه بستری در بیمارستان داشتهاند همکاری کمتر و ترس و اضطراب بیشتری در دندانپزشکی از خود نشان میدهند.
اولین معاینه دندانهای نوزادان
انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا (AAPD) و انجمن پزشک کودکان آمریکا (AAP) توصیه میکنند که :
اولین ملاقات با دندانپزشک کودکان باید پس از رویش اولین دندان شیری باشد و پسازآن این کار باید هر شش ماه یکبار صورت بگیرد.
در این مواقع معمولاً والدین تعجب میکنند که در این زمان چگونه میشود دهان کودک را معاینه کرد و یا وقتی هنوز دندانها کامل رویش نکردهاند این معاینه چه فایدهای دارد؟
در پاسخ باید گفت که منشأ بسیاری از پوسیدگیهایی که کودکان را دچار مشکلات زیاد میکند در دوران شیرخوارگی است. در همان زمان که کودک شبها به تکرار برای خوردن شیر بیدار میشود و شیر در اطراف دندانهای وی تا صبح باقی میماند و این امر ایجاد پوسیدگیهای وسیع و گسترده میکند.
دندانپزشک متخصص کودکان (اطفال) با معاینه زودهنگام و مرتب علاوه بر اینکه وضعیت رویشی دندانها و سلامت لثه و ساختارهای دهانی کودک را بررسی میکند، میتواند توضیحات لازم مبنی بر پیشگیری از پوسیدگی دندانهای کودک را به والدین بدهد.
و یا با تشخیص بهموقع بیماریهای دندان کودک، پوسیدگی دندان بچهها را در همان مراحل نخست برطرف کند.
متخصص دندانپزشک کودکان چگونه کودکان با سن کم را معاینه میکند؟
روشهای مختلفی برای معاینه کودکان زیر سه سال وجود دارد که برحسب صلاحدید دندانپزشک متخصص کودکان انجام میگردد. مثلاً یکی از والدین بر روی یونیت دندانپزشکی دراز میکشد و کودک در بغل او معاینه میشود.
روش دیگر به این صورت است که متخصص دندانپزشک کودک و یکی از والدین روبروی یکدیگر در موقعیت زانو به زانو مینشینند و کودک بر روی پاهای هردو نفر قرار میگیرد درحالیکه سر کودک در بغل دندانپزشک است.
این معاینه برای کودک هیچگونه صدمه یا فشاری به همراه ندارد و یک معاینه ساده محسوب میشود و در عرض چند دقیقه انجامپذیر است.
متخصص دندانپزشک کودکان چه درمانهایی انجام میدهد؟
متخصص دندانپزشک کودکان طیف وسیعی از خدمات و درمانهای دندانپزشکی مربوطه به دندانهای شیری، دندانهای دائمی، لثه و دهان را برای نوزادان، کودکان و نوجوانان ارائه میدهند.
آموزشهای مرتبط با سلامت دهان و دندان کودک
متخصص دندانپزشک کودکان تلاش میکند با ارائه آموزشهایی طی دوران رشد به کودک و والدین، باورها، عادتها و سبک زندگی سالمی در رابطه با سلامت دهان و دندان کودک ایجاد کند.
آموزشهای ارائهشده سلامت دهان و دندان کودک حوزههای متفاوتی را در برمیگیرد و عمده موارد آنهاعبارتاند از:
- تمیز کردن دندان نوزاد
- روشهای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
- نکاتی در مورد تغذیه و رژیم غذایی مناسب
- نحوه مصرف برخی داروها مثل قطره آهن
- مشاوره در مورد عادتهای کودک
- استفاده از پستانک
- مکیدن شست
پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان
به دلیل اینکه تمیز کردن دندان در کودکان دشوار است، دندانهای کودکان معمولاً در معرض پوسیدگی قرار دارند.
متخصص دندانپزشک کودکان با استفاده از روشهای درمانی زیر تلاش میکند تا از پوسیدگی دندان کودکان پیشگیری نماید.
- ارائه آموزشهای بهداشتی به کودک و والدین برای حذف پلاک دندانی از روی دندان به کمک مسواک و نخ دندان
- ارائه آموزشهای بهداشتی به کودک و والدین برای تعدیل رژیم غذایی تا تعداد دفعات دریافت مواد و نوشیدنیهای قندی کمتر شود.
- استفاده ازفلورایددرمانی موضعی
فلوراید اثر موضعی روی مینای دندان و استحکام بافت مینا دارد و باعث ترمیم یا دوباره معدنی شدن مینا در مراحل اولیهٔ پوسیدگی میشود. - استفاده از فیشور سیلانتها یا شیارپوشهای دندانی
شیارهای دندان بهخصوص در دندانهای دائم تازه رویش یافته مستعد پوسیدگی هستند و موثرترین راه پیشگیری برای این موارد استفاده از فیشور سیلانت است.
درمانهای تخصصی دندانپزشکی کودکان
- پیشگیری از پوسیدگی دندانهای شیری و دائمی
- فلورایدتراپی
- فیشور سیلانت ها (شیار پوشهای دندانی)
- ترمیم دندانهای شیری و دائمی
- پر کردن دندان و ترمیم پوسیدگی
- روکش دندان شیری
- ترمیم دندانشکسته
- درمان ریشه
- خارج کردن دندان
- ارتودنسی پیشگیری (فضا نگهدار)
درمانهای تخصصی دندانپزشکی کودکان تحت آرامبخشی یا بیهوشی
در ابتدا دندانپزشک متخصص کودکان با استفاده از تکنیکهای روانشناسی سعی میکند که در محیط مطب به انجام کار دندانپزشکی کودک شما بپردازد.
ولی درصورتیکه این کار به هر صورت عملی نگردد (در شرایط خاص برای کودکانی که دارای معلولیت جسمی و ذهنی هستند یا کودکانی که به دلیل سن پایین دارای ترس و اضطراب شدید بوده و با پزشک خود همکاری نمیکنند) دندانپزشک متخصص کودکان شما را برای درمانهای دندانپزشکی تحت آرامبخشی یا بیهوشی عمومی راهنمایی خواهد کرد.
تشخیص و درمان ناهنجاریهای دندانی کودکان
تشخیص و درمان ناهنجاریهای دندانی از مسائل مهم دندانپزشکی کودکان است. چراکه در بعضی موارد بیانگر اختلالات ژنتیکی است و نیاز به مشاوره ژنتیکی دارد.
ناهنجاریهای دندانی شامل ناهنجاری در فرم دندان، تعداد دندان، تمایز بافتی و تمایز شکلی و ناهنجاری در روند رویش و تکامل ریشه است.
بهعلاوه مشکلاتی که ممکن است در آینده کودک به آن دچار شود را شناسایی کرده و راهحلهای درمانی مناسب پیشنهاد میدهد.
دندانپزشکی کودکان دارای مشکلات پزشکی خاص
دندانپزشکی کودکانی که دچار بیماریهای خاصی هستند، متفاوت بوده و این کودکان نیاز به مراقبتهای خاص و توجه ویژهٔ دندانپزشکی دارند.
کودکانی که دچار بیماریهای نظیر بیماریهای مادرزادی قلبی، اختلالات خونی نظیر هموفیلی، تالاسمی، نقص ایمنی و بیماریهای دهانی مرتبط با عفونت HIV، بیماری کلیوی، بیماری نقص کبد، پیوند اعضا، اختلالات تیروئید و پاراتیروئید، بیماریهای تنفسی و بیماریهای عصبی، عیوب بینایی، عیوب شنوایی میباشند و یا کودکان با ناتوانیهای عملکردی و اختلالات ژنتیکی و سرطان نیازمند تدابیر خاص دندانپزشکی هستند و درمانهای دندانپزشکی آنها دارای تفاوتهایی میباشد و گاهی نیازمند مشاورههای دقیق با تیم پزشکی میباشد.
نکاتی مرتبط با دندانپزشک متخصص کودکان
- چرا کودکان به دندانپزشکی نیاز دارند؟
- دندانپزشک متخصص کودکان (اطفال) چه درمانهایی انجام میدهد؟
- دندانپزشک خوب کودکان (اطفال) چه ویژگیهایی دارد؟
آموزشهای مرتبط با ترس و اضطراب از دندانپزشکی
- آنچه والدین باید قبل از دندانپزشکی کودک بدانند.
- آنچه والدین باید در مورد ترس و اضطراب کودکان در دندانپزشکی بدانند
آموزشهای مرتبط با سلامت دهان و دندان کودک و پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان