سالیان درازی است که در علم دندانپزشکی تأثیر فلوراید به‌عنوان یک ماده پیشگیری‌کننده از پوسیدگی دندان به اثبات رسیده است. شاید بزرگ‌ترین کمک به بهبود سلامت دندانی کودکان سرتاسر دنیا کشف و کاربرد فلوراید به‌عنوان یک اقدام پیشگیری از پوسیدگی باشد. با توجه به پخش شایعاتی در فضای مجازی و ایجاد سؤالات و ابهاماتی برای والدین در این مطلب به تأثیر فلوراید بر روی دندانها و روش‌های صحیح استفاده می‌پردازیم.
فلوراید چیست؟
فلوراید یک ماده معدنی است که در طبیعت و در بسیاری از مواد غذایی مانند چای، آب، غذاهای دریایی و سبزیجات و… وجود دارد. این ماده در ساختار برخی بافتهای بدن انسان مانند استخوان‌ها و دندانها تجمع می‌یابد.
جذب فلوراید از طریق سیستمیک و موضعی
درصورتی‌که فلوراید به‌صورت خوراکی از منابع مختلف وارد بدن شود از مسیر معده-روده ای به داخل خون وارد می‌شود و سپس در استخوان‌ها و دندانها انباشته می‌گردد و یا از طریق کلیه دفع می‌شود این روند جذب سیستمیک فلوراید نامیده می‌شود. در استفاده موضعی که فلوراید صرفاً بر روی دندانها مالیده می‌شود مکانیسم اثر متفاوت است. در این حالت فلوراید مانع از دست رفتن مواد معدنی سطح دندان می‌گردد و اگر شروع پوسیدگی در نقاطی از مینای دندان وجود داشته باشد فلوراید با معدنی کردن مجدد این نقاط از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری می‌کند. هم‌چنین فلوراید روی میکروارگانیسم‌های دهانی مؤثر بوده و سبب کاهش تولید اسید توسط این میکروارگانیسم‌ها می‌گردد. هم‌چنین فلوراید وارد مینای دندان‌های تازه رویش یافته شده و باعث افزایش معدنی شدن (اصطلاحاً بلوغ مینا) و کاهش آسیب‌پذیری نسبت به پوسیدگی می‌گردد. پس فلوراید نه‌تنها در پیشگیری از ضایعه جدید پوسیدگی بر روی دندان مؤثر است بلکه در توقف و یا حداقل کند کردن روند پیشروی ضایعات پوسیدگی فعال اولیه بر روی سطح دندان نقش مهمی دارد.
آیا فلوراید تراپی برای همه کودکان ضروری است؟
بله. کاربرد موضعی فلوراید در مطب دندانپزشکی برای تمامی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌شود حتی اگر کودکی پوسیدگی دندان نداشته باشد فلوراید موضعی به‌عنوان وسیله‌ای برای افزایش مقدار فلوراید مینای دندان تازه رویش یافته و افزایش مقاومت این دندانها در برابر پوسیدگی توصیه می‌شود.
آیا فلوراید تراپی فقط برای کودکان استفاده می‌شود؟
خیر این کار برای بالغین هم مؤثر است.
فلوراید تراپی به چه صورتی انجام می‌شود؟
این کار در مطب دندانپزشکی با انواع مختلف فلوراید که می‌تواند به‌صورت ژل، کف و یا موادی به نام وارنیش باشد انجام می‌گیرد. این مواد توسط دندانپزشک بر روی دندانها مالیده می‌شوند. معمولاً ژل‌ها و کف‌ها با وسایل مخصوص در داخل دهان قرار داده می‌شوند و 4 دقیقه باید داخل دهان باقی بمانند ولی وارنیشها با وسایلی مانند قلم‌مو صرفاً بر روی دندانها مالیده می‌شوند. انجام این کار نیازی به بی‌حسی دندانپزشکی ندارد، برای کودک دردناک نیست و اغلب فلورایدها با طعم‌های مختلفی که برای کودک‌آزار دهنده نباشد ساخته می‌شوند. انتخاب نوع روش فلورایدتراپی بر طبق صلاحدید دندانپزشک می‌باشد.
آیا ممکن است فلوراید تراپی باعث مسمومیت شود؟
خیر. در فلورایدتراپی موضعی که در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود فلوراید به میزان مشخص و با رعایت اصول خاص استفاده می‌گردد بنابراین بلع فلوراید به حداقل رسیده و هیچ‌گونه احتمال مسمومیت وجود ندارد. مسمومیت فلوراید در استفاده سیستمیک آن‌هم در صورت بلع مقادیر بسیار بالا ایجاد می‌گردد که بسیار نادر است.
فلوروزیس دندانی چیست؟
درصورتی‌که در زمان تشکیل دندانها فرد در محیطی باشد که آب آشامیدنی دارای میزان فلوراید بالاتر از حد مجاز باشد. دندان از طریق جریان خون میزان بالای فلوراید را دریافت می‌نماید و این میزان بالاتر از حد مجاز موجب تغییر ترکیب کریستالهای مینایی می‌گردد و دندان پس از رویش دارای نمای گچی شکل بوده و یا دارای لکه‌های قهوه‌ای می‌گردد این نما معمولاً در همه دندان‌هایی که در زمان تشکیل در معرض آب آشامیدنی با فلوراید بالا باشند دیده می‌شود و ممکن است تعدادی از دندانها و یا همه دندان‌های فرد دچار این نما باشند.
فلوروزیس با فلورایدتراپی موضعی در مطب دندانپزشکی اتفاق نخواهد افتاد.
آیا ممکن است فلورایدتراپی برای کودک عوارض داشته باشد؟
خیر. فلورایدتراپی در مطب دندانپزشکی هیچ‌گونه عارضه‌ای به همراه ندارد.
فلورایدتراپی در چه فواصلی باید انجام شود؟
معمولاً برحسب وضعیت دندان‌های کودک دندانپزشک فواصل انجام فلورایدتراپی را تعیین می‌کند. فواصل بین چهارتا شش ماه برای بیشتر کودکان مناسب می‌باشد.
دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید
این دهان‌شویه‌ها فقط برای کودکان بالای شش سال توصیه می‌گردد. اغلب این دهان‌شویه‌ها حاوی سدیم فلوراید هستند. در صورت نظارت صحیح والدین در هنگام استفاده دهان‌شویه توسط کودک و آموزش خارج کردن کامل دهان‌شویه از دهان می‌تواند در پیشگیری از پوسیدگی مؤثر باشد.
فلوراید در خمیردندان
خمیردندان‌ها حاوی مقادیری از فلوراید می‌باشند ولی این فلوراید به‌تنهایی جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودک کافی نیست و بهتر است برحسب وضعیت کودک فلورایدتراپی توسط دندانپزشک نیز انجام شود.
1 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
مطلب بسیار خوبی بود.ممنون