همانطور که در قسمت قبلی « ارتودنسی دندان ها در كودكان » بررسی کردیم، امروزه والدین در هنگام رویش دندان های دائم کودکشان با این سوال مواجه هستند که آیا نیازی به درمان های ارتودنسی برای کودکشان وجود دارد یا خیر؟ و بهترین زمان مناسب درمان ارتودنسی برای فرزندشان چه زمانی خواهد بود؟
[toc]برای پاسخ به این سوالات در ادامه این قسمت به بررسی عوامل محیطی تاثیر گذار بر مشکلات ارتودنسی کودکان و مواردی که نیاز به درمان ارتودنسی ندارند و بهترین زمان مناسب درمان ارتودنس کودکان می پردازیم.
اگر بخش قبلی مقاله را مطالعه ننمودید، از اینجا می توانید قسمت اول مقاله « ارتودنسی دندان ها در كودكان » را مطالعه نمایید.
تا انتها با ما همراه باشید تا با استفاده از چک لیست؛ علائم اولیه نیاز به ارتودنسی دندان ها در کودکان را بررسی کنیم.
آیا عوامل محیطی و یا عادات دهانی مثل مکیدن انگشت می تواند باعث مشکلات ارتودنسی گردد؟
برخی از عادات دهانی مانند عادت مکیدن انگشت و یا استفاده از پستانک به مدت طولانی می‌توانند اختلالاتی در وضعیت فک‌ها و دندانها ایجاد نمایند.
بنابراین چنانچه این عادات فراتر از سن 4 سالگی ادامه یابند مداخله دندانپزشک جهت برطرف ساختن این عادات با استفاده از روش‌های خاص و وسایل ارتودنسی ضروری است، در غیر این صورت ممکن است مشکلاتی که نیازمند درمانهای ارتودنسی پیچیده می‌باشد به بیمار تحمیل گردد.
مکیدن انگشت و یا استفاده از پستانک به مدت طولانی توسط کودک می تواند باعث ایجاد تغییرات و اختلالات اسکلتی و دندانی شود. از طرفی اختلالاتی که بر اثر عادت مکیدن انگشت ایجاد می شود متنوع بوده و بستگی به عواملی مانند شدت مکیدن ، طول مدت مکیدن و تکرر این عمل هم چنین نحوه قرار دادن انگشت در دهان دارد.
مهمترین مشکلاتی که در سیستم دهان و دندانی کودک بروز می کند، شامل حرکات دندانی به خصوص در دندان های قدامی (جلویی) فک بالا و پایین و ایجاد مشکلاتی در فک ها از قبیل خوب بسته نشدن فک ها می باشد، که اصطلاحا اپن بایت نامیده می شود.
آیا مکیدن انگشت به محض مشاهده در کودکان باید متوقف شود؟
تمامی نوزادان نرمال یک اشتیاق درونی بیولوژیک برای مکیدن دارند و این جزو خصوصیات تکاملی طبیعی کودک محسوب می گردد، مطالعات نشان داده اند که به طور میانگین کودکان بین سنین 2 تا 3 سالگی عادت مکیدن انگشت را ترک می کنند.
اما ادامه عادت مکیدن انگشت بعد از 3 سالگی یک اختلال محسوب می گردد.
درمان های ترک عادت مکیدن انگشت اغلب بین سنین 4 تا 6 سالگی انجام می شوند.
والدین گرامی توجه داشته باشند که به هیچ وجه نباید در سن کمتر از یک‌سالگی هیچ‌گونه تلاشی برای برطرف ساختن و ترک عادت مکیدن انگشت نباید صورت گیرد.
ایا برای ترک عادت مکیدن انگشت از درمان های ارتودنسی استفاده می شود؟
برای ترک عادت مکیدن انگشت از روش های مختلفی استفاده می گردد که بر حسب سن کودک و مدت زمان مکیدن انگشت و شریط روحی و میزان عوارض ایجاد شده دهانی روش مناسب توسط دندانپزشک کودک انتخاب می گردد. از جمله این روشها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- روش گفتار درمانی
- روش یادآوری
- روش جایزه دادن
- سایر روش های درمانی
برای آشنایی بیشتر در مورد مشکلات مکیدن انگشت و نحوه درمان آن مقاله « با عادت مکیدن انگشت فرزندم چه کنم؟ » را مطالعه نمایید.
و همچنین ویدیو زیر نیز می تواند به برخی از سوالات شما در مورد عوامل به وجود آورنده و درمانهای عادت مکیدن انگشت در کودکان پاسخ دهد.
[aparat id=”SAc0C” width=”730″]برخی مشکلات دهان و دندان کودکان گذرا هستند
همانطور که گفتیم پس از افتادن دندان های شیری و رویش اولین دندان های دايم اغلب والدین از نامرتبی دندان های فرزندشان نگران هستند لازم به ذکر است که برخی از نامرتبی ها با روند رشد اصلاح گردیده و جزیی از مراحل تکامل دندانها و فک ها می باشند.
به طور مثال وقتی دندان های دایم قدامی تازه رویش می کنند روی لبه دندان ناهمواری هایی مشاهده می گردد که اصطلاحا ماملون نامیده می شود این ناهمواری های دندان های دایم تازه روییده به مرور زمان و خود به خود برطرف می گردند و نیازی به مداخله دندانپزشکی نمی باشد.
یا دندان های قدامی پایین (دندان های جلویی پایین) در هنگام رویش اندکی نامرتب هستند ولی با رشد عرضی استخوان احاطه کننده دندان ها و نیروهای طبیعی وارد شونده به دندان ها، به مرور زمان نامرتبی اندک ناحیه قدامی (جلویی دندان) برطرف می گردد.
و یا در ناحیه قدام (جلویی) فک بالا در هنگام رویش دندان ها، فاصله ای بین دو دندان وجود دارد که موجب نگرانی والدین می گردد ولی این فاصله با رویش دندان های کناری و دندان نیش به طور خود به خود بسته خواهد شد و وجود این فاصله جزو مراحل تکاملی دندان ها می باشد.
سایز دندان های دایمی بزرگتر از دندان های شیری است و برخی والدین دچار این نگرانی می گردند که سایز دندان نسبت به جثه کودک بزرگتر است. اما والدین باید بدانند که سایز دندان در طول زندگی فرد تغییر نمی نماید و با رشد کودک در سنین بالاتر تناسب بین سایز دندان و جثه فرد برقرار خواهد شد.
بهترین زمان برای ارتودنسی کودکان
اکثر والدین در مواجه با ارتودنسی کودکشان با این نوع سوالات مواجه هستند که
- ارتودنسی در چه سنی مناسب است؟
- بهترین سن برای ارتودنسی دندان های کودک چه زمانی است؟
- بهترین زمان برای ارتودنسی کودک من چه وقتی است؟
- تا چه سنی میتوان ارتودنسی کرد؟
- ارتودنسی تا چه سنی جواب میدهد؟
برای جواب دادن به این پرسشها توجه داشته باشید که بهترین زمان برای تشخیص مشکلاتی که نیاز به درمان های ارتودنسی در کودکان دارند؛ اسرع وقت است.
و در صورت نامرتب بودن دندان ها و یا موقعیت نامناسب قرارگیری فک ها، درمان های ارتودنسی باید در زمان مناسب که توسط ارتودنتیست مشخص می شود، صورت پذیرد.
چه بسا در برخی از مشکلات اقدام دیرهنگام جهت درمان ممکن است مشکلات زیادی برای فرد به همراه داشته باشد.
در بسیاری از این اختلالات در سنین پایین رشد کودک با استفاده از دستگاه‌های متحرک ارتودنسی میتوان تغییرات مطلوبی در وضعیت دندانها و فک کودک ایجاد نمود؛ و درمان ارتودنسی در سنین پایین رشد کودک در اغلب مواقع باعث ساده تر و کمتر شدن مدت زمان و هزینه درمان های ارتودنسی می گردد.
لذا توصیه می‌گردد کودکان در زمان رویش اولین دندانهای دائمی یعنی حدود 6-7 سالگی ازنظر بررسی وضعیت رویش دندانهای دائمی و بررسی میزان فضای موجود برای رویش این دندانها و وجود مشکلات احتمالی توسط دندانپزشک متخصص کودکان و بعد از آن توسط متخصص ارتودنسی معاینه گردند.
پس توجه داشته باشید که بسیاری از اختلالاتی که نیازمند درمان ارتودنسی هستند در سنین رشد کودک و قبل از جهش رشدی بلوغ به طور موثرتر و در زمان کمتری با روش های ارتودنسی درمان می گردند.
و چه بسا در صورتی که درمان ارتودنسی در سن رشد کودک صورت نپذیرد، درمان برخی از اختلالات پس از اتمام دوره رشد کودک علاوه بر درمان ارتودنسی، نیازمند جراحی فک نیز خواهد بود.
لذا در برخی از موارد اختلالات دندان و فک، دوران و سن رشد کودکان زمان طلایی درمان های ارتودنسی می باشد.
گرچه در برخی موارد مداخلات بسیار زودهنگام به دلیل طولانی شدن غیر ضروری دوره درمان و امکان برگشت پذیری درمان توصیه نمی گردد، که این موارد توسط ارتودنتیست به شما گفته خواهد شد.
پس در حالت کلی بهترین زمان برای ارتودنسی اختلالات مختلف متفاوت است، مثلا در برخی موارد اختلالات دندانی زمان مناسب حدود 7 سالگی است، در حالیکه در بعضی انواع اختلالات فکی زمان مناسب درمان بین 10-12 سالگی است.
و البته باید در نظر گرفت از دست رفتن فضا در داخل دهان به دلیل کشیدن زودتر از موعد دندان شیری در هر سنی که رخ دهد باید توسط ابزارهای فضا نگه دار بازیابی شود، زیرا از دست رفتن فضا ممکن است باعث نهفته ماندن دندان دایم و یا اختلال در رویش آن می گردد.
بنابراین برای مشخص شدن بهترین زمان برای ارتودنسی کودکتان بایستی دندانپزشک متخصص ارتودنسی کودک شما را در اولین فرصت معاینه نماید و در مورد زمان مناسب درمان تصمیم گیری نماید.
در انتها می توانید از چک لیست علائم نیاز به ارتودنسی در کودکان نیز استفاده نمایید.
چک لیست علائم نیاز به ارتودنسی دندان در کودک
تذکر: توجه داشته باشید استفاده از این چک لیست به معنی عدم نیاز به مراجعه به دندانپزشک متخصص کودکان برای معاینه اولیه نیست.
اگر هر یک از علائم زیر را در کودکتان مشاهده نمودید، هر چه زودتر برای مشاوره با دندانپزشک متخصص کودک خود اقدام کنید.
- زمانی که احساس می کنید لبخند کودکتان نامتقارن است
- زمانی که احساس می کنید صورت کودکتان عدم تعادل و یا عدم تقارن (عدم تناسب نسبت‌های صورت) دارد
- زمانی که چک آپ اولیه ارتودنسی در سن 7 سالگی را برای کودکتان انجام ندادید
- زمانی که دندان شیری کودک شما زودتر یا دیرتر افتاده است
- زمانی که بعد از رویش دندانهای دائمی هنوز دندان شیری کودک شما نیافتاده است
- اگر کودکتان بعد از 3 سالگی هنوز انگشت شست یا دیگر انگشتان خود را می‌مکد و یا عادات دیگر دهانی دارد (مثل استفاده از پستانک و …)
- اگر دندانهای ردیف پایین کودکتان توسط دندانها ردیف بالا کامل پوشیده شده است
- اگر کودکتان نمی‌تواند از بینی نفس بکشد و تنفس دهانی دارد
- اگر کودکتان دندان اضافی دارد
- اگر کودکتان دندانهای نامرتب، شلوغ یا جابه‌جا دارد
- اگر کودکتان دندان کج و یا بیرون زده‌دارد و یا اینکه اصلاً دندانی بیرون نیامده است
- اگر کودکتان دندان‌قروچه یا به هم فشردن دندانها دارد
- اگر دندانهای کودکتان درست روی‌هم نمی‌نشیند
- اگر کودکتان شکاف لب و کام دارد
- اگر بین دندانها یا لب‌های کودکتان فاصله وجود دارد
- اگر فاصله زیادی بین دندانهای ردیف پایین و بالا کودکتان وجود دارد
- اگر فک و دندانهای کودکتان جلو یا عقب است.
- اگر فک کودکتان دچار مشکلاتی مثل صدا دادن و درد است
- اگر کودکتان گونه یا زبان خود را به‌طور مرتب گاز می‌گیرد
- اگر کودکتان لب‌های خود را به‌راحتی و بدون زور زدن عضلات چانه‌اش نمی‌تواند ببندد
- اگر کودکتان لبخند کج یا لبخند لثه‌ای دارد
- اگر کودکتان ناهماهنگی خط وسط دندانها با وسط لب (انحراف میدلاین) دارد
- اگر کودکتان مشکل در تکلم و گفتار دارد
- اگر کودکتان مشکل در جویدن غذا دارد
تذکر: همانطور که قبلاً گفتیم بهترین زمان برای تشخیص و درمان مشکلاتی که نیاز به درمان های ارتودنسی در کودکان دارند مراجعه اسرع وقت به دندانپزشک کودکان است، اگر هر یک از علائم بالا را در کودکتان مشاهده نمودید، برای تشخیص ودرمان کودک خود هر چه سریعتر با دندانپزشک کودک خود تماس حاصل فرمایید.
برای تماس با من می توانید از قسمت پایین همین صفحه استفاده نمایید و یا سوالات خود را در زیر همین مقاله مطرح نمایید.